Ψαροκόκαλο...

Από σήμερα και μέχρι την Παρασκευή το μεσημέρι, το χαλουμόσπιτο λειτουργεί σε mode μονογονεϊκής οικογένειας αφού η μαμά λείπει από το σπίτι για δουλειές, βρίσκεται ήδη στην Κρήτη... Εγώ και τα αγόρια είμαστε μόνοι μας και θα τα περάσουμε στα σίγουρα μια χαρά... Το πρωινό ξύπνημα κύλησε εύκολα, τα παιδιά ήταν συνεργάσιμα και ευδιάθετα μου είπαν βέβαια και οι δύο ότι τους λείπει η μαμά... Δεν ξέρω κατά πόσον το σπίτι θα γίνει αχούρι μέχρι να επιστρέψει η Μ. ,σε γενικές γραμμές είμαστε τακτικοί και οι τρεις μας ... Θα προσπαθήσω να βάλω και πλυντήριο αλλά δεν υπόσχομαι τίποτα... ☺

Κάπου είχα διαβάσει κάποτε ότι ο λόγος που κάνουμε παιδιά συνδέεται άμεσα με τον φόβο του θανάτου, θέλουμε να ξορκίσουμε αυτό τον φόβο προσπαθώντας να διαιωνίσουμε την ύπαρξή μας μέσω ενός ζωντανού παρακλαδιού μας... Ανέκαθεν φοβόμουν τον θάνατο, το μετά, την ιδέα της ανυπαρξίας και του αγνώστου... Βλέποντας τα παιδιά μου να μεγαλώνουν νιώθω με τον καιρό αυτόν τον φόβο να φεύγει... Θα ζήσω μέσα τους, στο DNA και τις αναμνήσεις τους... Στο πρώτο άκουσμα μπορεί να ακούγεται πολύ εγωιστικό αυτό που λέω και σε ένα βαθμό είναι κιόλας αλλά όχι και τόσο αφού πλέον η δική τους η ζωή έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία κι αξία από τη δική μου την οποία θα χάριζα χωρίς δεύτερη σκέψη γι' αυτούς... Όχι δεν είμαι τόσο αλτρουιστής, είμαι απλά πατέρας... 

Όταν πηγαίνω για προπόνηση τα πρωινά της Κυριακής στο γήπεδο Σπυρούδη συναντώ συχνά έναν τύπο γύρω στα 40 με 45, μετρίου αναστήματος,αρκετά νευρώδη, με προχωρημένη φαλάκρα... Φοράει επιγονατίδες, κατάλληλα παπούτσια τύπου Vans και κάνει προπόνηση στην ράμπα του skateboard που βρίσκεται σε μια γωνιά του γηπέδου...  Οι φιγούρες του είναι λίγες, τις πρώτες φορές φαινόταν απλά να προσπαθεί να θυμηθεί το σώμα του πώς να είναι πάνω στη σανίδα... Τις τελευταίες Κυριακές μοιάζει πιο σίγουρος, τολμάει περισσότερα πράγματα... Σήμερα είχε φέρει μια σκούπα μαζί του για να καθαρίσει την ράμπα από τα νερά που είχε αφήσει η χθεσινή βροχή... Πριν 2 ή 3 Κυριακές μαζί του ήταν ένας πιτσιρικάς γύρω στα 10 ή 12 με το bmx ποδήλατό του...  Δεν έχουμε μιλήσει ποτέ αλλά τον συμπαθώ πολύ... Μου αρέσει πολύ που αρνείται να υποταχθεί στα κλισέ της ηλικίας του και τα όσα η σοβαροφάνεια υπαγορεύει... Θέλω να πιστεύω ότι έχω κι εγώ ένα πνεύμα ζωντανό και "άναρχο" όπως πιστεύω ότι έχει κι αυτός..

Αυτό  που κάποιοι εκεί έξω εννοούν ότι πρέπει να βγουν από πάνω βρέξει χιονίσει, ακόμα και αν έχουν κάνει μαλακία, αληθινά με ξεπερνάει... Που πουλάνε τρέλα, ξεκινούν επιθετικά και με φωνές και προσπαθούν να σε "τρομάξουν"... Πριν από 20 λεπτά είχα μια τέτοιου είδους αντιπαράθεση με γείτονες από την πολυκατοικία, ιδιοκτήτες, οι οποίοι εννοούσαν ότι επειδή είμαι ενοικιαστής έπρεπε να κάνω μόκο που βρήκα ένα αυτοκίνητο παρκαρισμένο στην θέση μου στην πυλωτή... Η αντιπαράθεση δεν πήγε πέρα από το σημείο που θα δυσκόλευε την συγκατοίκηση, καλώς ή κακώς είμαστε γείτονες και πρέπει να ζήσουμε κάτω από την ίδια στέγη... Τα νεύρα μου πάντως για να καλμάρουν θα χρειαζόταν να ξεριζώσω το κεφάλι των γειτόνων και να κατουρήσω στον λαιμό τους... Αλλά δεν το έκανα...

Δεν ασχολούμαι με την μελέτη του Σ. ...  Η Κ., η κοπέλα που προσλάβαμε φέτος για να παίρνει τα παιδιά από το ολοήμερο και να τους φροντίζει μέχρι εγώ κι η Μ. να γυρίσουμε στο σπίτι, είναι παιδαγωγός και τον διαβάζει αυτή... Εμείς, η Μ. δηλαδή, απλά ρωτάει την Κ. τι είχε για διάβασμα ο Σ. και ελέγχει τα τετράδια του, κι αυτό είναι... Έτσι κι αλλιώς το παιδί είναι επιμελές και τακτικό στις υποχρεώσεις του δεν δημιουργεί ζητήματα σχετικά με την μελέτη του... Σήμερα εγώ, η Μ. κι ο Θ. μείναμε στο σπίτι, όλοι με γαστρεντερίτιδα, ο μόνος που πήγε στη δουλειά του ήταν ο μόνος που φαίνεται να είναι υγιής, ο Σ. ... Του κακοφάνηκε που όλοι οι υπόλοιποι θα ήμασταν στο σπίτι κι αυτός όχι και για να του γλυκάνουμε λίγο το χάπι δεν τον αφήσαμε σήμερα στο ολοήμερο, πήγα και τον πήρα εγώ στη μία και δώσαμε στην Κ. ρεπό... Μετά το φαγητό κάτσαμε να διαβάσει στο γραφείο του κι εγώ δίπλα του, πρώτη φορά οι δυο μας... Έτσι όπως τον έβλεπα να κάνει τις ασκήσεις, να πιέζει το μολύβι πάνω στο χα

Όλοι όσοι αγαπούν τα βιβλία του Stephen King ... Όλοι όσοι μεγάλωσαν τη δεκαετία του '80 και μπορούν να αναγνωρίσουν μουσικές, ντυσίματα, ταινίες και νοοτροπίες... Όλοι όσοι είδαν και ξαναείδαν το "The Goonies" ... Όλοι όσοι αγάπησαν με πάθος κάποτε (και για πάντα) τον μαγικό κόσμο του Tolkien ... Όλοι όσοι πιστεύουν ότι το "Altered States" είναι από τις ταινίες που σου αλλάζουν τον τρόπο που σκέφτεσαι... Όλοι όσοι έχουν αναμνήσεις επενδεδυμένες με την μουσική των Clash , των Joy Division , των Television , των Smiths , του David Bowie ...  Όλοι όσοι συμφωνούν ότι "it's ok to be a geek" ... Όλοι αυτοί και επίσης όλοι όσοι έχουν στοιχειώδη εκτίμηση σε μια άρτια στημένη τηλεοπτική σειρά πρέπει, πρέπει , πρέπει να δουν το "Stranger Things" ... Εγώ όντας κλινήρης από την Κυριακή το βράδυ με γαστρεντερίτιδα, είδα και τα 8 επεισόδια της μιας και μοναδικής σεζόν από χθες το βράδυ στις 11 μέχρι σήμερα το από

Χθες, Παρασκευή, έκλεισα 10 μέρες στην καινούργια δουλειά... Ήταν αρκετά περίεργες αυτές οι 10 μέρες... Κατά κύριο λόγο ήταν ένα συναισθηματικό roller coaster, μια έτσι και μια αλλιώς... Υπήρχαν μέρες που γυρνούσα στο σπίτι με κέφι, υπήρχαν κι άλλες που γυρνούσα με τα μούτρα κατεβασμένα... Δεν κρύβω ότι σε κάποιες από τις μέρες της δεύτερης περίπτωσης περάσαν από το μυαλό μου σκέψεις ως προς την ορθότητα της απόφασης που πήρα να αλλάξω δουλειά...  Προσπαθώ να είμαι ψύχραιμος στην όποια κριτική κάνω, τόσο στον εαυτό μου όσο και στους άλλους και στο περιβάλλον... Βασικά προσπαθώ να μην κάνω κριτική, είναι πολύ νωρίς για κάτι τέτοιο και δεν είναι δίκαιο για κανέναν... Πιστεύω ότι επί της ουσίας μόνο σε ένα χρόνο από τώρα θα μπορώ να εξάγω κάποια ασφαλή συμπεράσματα... Το πως έχει η κατάσταση είναι αρκετά σαφές, ως προς τα δεδομένα τουλάχιστον...  Η αλλαγή του industry απαιτεί από εμένα να κάνω μια πολύ μεγάλη προσπάθεια για να αλλάξω τον τρόπο που σκεφτόμουν τη δουλειά τα τελευτ

Η ημερομηνία έχει πάει 8 Ιανουαρίου (11:05 μ.μ. η ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές) και δεν έχω γράψει κάποιο νέο post μέσα στο 2017... Ο λόγος είναι ότι οι μέρες που μεσολαβήσαν μεταξύ του προηγούμενου post και του παρόντος ήταν εξαιρετικά γεμάτες, τόσο πολύ που δεν βρήκα χρόνο και διάθεση να κάτσω να γράψω κάτι στο blog μου...  Περάσαμε πολύ καλά οικογενειακώς, πήγαμε βόλτες, δυο φορές σινεμά, πήγαμε σε φίλους, ήρθαν φίλοι στο σπίτι μας, πήγαμε στα χιόνια και φέτος για πρώτη φορά μετά από πολλά πολλά χρόνια κάναμε ρεβεγιόν Πρωτοχρονιάς, εμείς και τα παιδιά, μακρυά από το σπίτι μας, καλεσμένοι στο σπίτι του κουμπάρου μας... Επίσης βρήκαμε τον χρόνο και τον τρόπο, να βγούμε και δυο φορές οι δύο μας, εγώ κι η Μ., γεγονός που οφείλεται σχεδόν εξ' ολοκλήρου στην Μ. ... Κώλο δεν βάλαμε κάτω... Από τις 3/1 έχω ξεκινήσει στην νέα μου δουλειά... Παρά τη δωδεκαετή εργασιακή εμπειρία μου, η αλλαγή κλάδου βιομηχανίας, όχι αντικειμένου, προϋποθέτει ένα χρονικό διάστημα προσαρμογής

Έχω έρθει νωρίς νωρίς κι έχω φέρει και κέρασμα... Κάποιοι που θα λείψουν σήμερα με χαιρέτησαν από χθες... Οι υπόλοιποι από όσο έχω καταλάβει από τα συμφραζόμενα μου ετοιμάζουν κάποια έκπληξη για αποχαιρετισμό... Είμαι ευδιάθετος και το ίδιο φαίνονται και οι συνάδελφοι αλλά θα στενοχωρηθώ όταν περάσω την πόρτα το απόγευμα για τελευταία φορά... Σήμερα είναι η τελευταία μέρα στο γραφείο...

Από την αποψινή προπόνηση εν μέσω βροχής το σημαντικότερο δίδαγμα είναι ότι όταν βρέχει αποφεύγουμε να τρέχουμε φορώντας γυαλιά μυωπίας επειδή από μέσα θολώνουν, απ' έξω βρέχονται και στο τέλος δεν βλέπεις σχεδόν τίποτα...

Σήμερα είναι μια μεγάλη και περίεργη μέρα για μένα...  Σήμερα έκλεισα ένα κύκλο 12 σχεδόν χρόνων, μεγάλο και σημαντικό για τη ζωή μου και αυτό που είμαι...  Πριν από μισή ώρα υπέβαλα την παραίτηση μου, η τελευταία μου μέρα στην Τράπεζα θα είναι η 16/12...  Μου έχει δοθεί η ευκαιρία να κάνω ένα νέο ξεκίνημα, σε μια εντελώς διαφορετική εταιρεία, με αμοιβή κατά πολύ καλύτερη από αυτή που παίρνω τώρα...  Νιώθω ένα κατακλυσμό συναισθημάτων αυτή την στιγμή που δεν μπορώ να περιγράψω...  Είμαι ενθουσιασμένος και ανυπόμονος για όσα πρόκειται να έρθουν, για όσα μπορώ να επιτύχω στην νέα μου δουλειά αλλά και αρκετά σαστισμένος καθώς θα βγω από την τόσο οικεία καθημερινότητά μου, με τα καλά και τα κακά της, για να ξεκινήσω να χτίσω μια καινούργια καθημερινότητα με νέους ανθρώπους και νέες προκλήσεις αλλά νιώθω σίγουρα έτοιμος...

Όταν ήτανε μωρό ο Σ. παίζαμε το εξής παιχνιδάκι όταν ήταν γκρινιάρης... Λέγαμε ότι όλη αυτή η γκρίνια και το κλάμα δεν είναι του Σ. γιατί ο Σ. είναι το καλύτερο παιδάκι κι ότι για όλα αυτά φταίει ο "μοχθηρός μουσαφίρης" που παίρνει την θέση του Σ. ... Ψάχναμε τον μοχθηρό μουσαφίρη μέσα στο σπίτι μέχρι που φτάναμε στον καθρέφτη και τον βρίσκαμε στην αντανάκλαση του Σ. οπότε αυτός ξεκαρδιζόταν και του πέρναγαν (συνήθως) οι γκρίνιες... Όταν μεγάλωσε σιγά σιγά και άρχισε να μιλάει, το παιχνίδι άλλαξε και ο Σ. αποφάσισε ότι δεν είναι αυτός ο μοχθηρός μουσαφίρης αλλά εγώ οπότε κυνηγιόμασταν μέσα στο σπίτι απαντώντας στο ερώτημα "Ποιος είναι ο μοχθηρός μουσαφίρης;" ... Το παιχνίδι αυτό δεν το παίξαμε με τον Θ. παρά πολύ λίγο διότι δεν τον ενθουσίασε ποτέ, για την ακρίβεια τον άφηνε αδιάφορο...  Θυμήθηκα τον  μοχθηρό μουσαφίρη χθες το πρωί κάνοντας την προπόνηση μου στο τρέξιμο, τον τελευταίο μήνα ακολουθώ ένα πολύ συνεπές πρόγραμμα προπονήσεων... Πολλές φορές η προπό

Χθες το μεσημέρι στις 3:30, στο νεκροταφείο του Παλαιού Φαλήρου έγινε η κηδεία του συναδέλφου Γ.Δ. ... Σχεδόν το σύνολο των συναδέλφων, πλην κάποιων που έπρεπε να παραμείνουν στον γραφείο για λειτουργικούς λόγους και αυτών που δεν ήθελαν να πάνε στην κηδεία, τον συνόδεψαν στην τελευταία του κατοικία όπως συνηθίζεται να λέμε... Εγώ δεν πήγα, ήμουν μεταξύ αυτών που δεν ήθελαν να πάνε στην κηδεία...  Δεν πηγαίνω ποτέ σε κηδείες παρά μόνο αν είναι απολύτως απαραίτητο για να στηρίξω κάποιον δικό μου άνθρωπο που με χρειάζεται να είμαι εκεί και αυτό γίνεται με βαρύ προσωπικό κόστος... Είμαι ένας άνθρωπος με διάφορα θέματα μέσα στο κεφάλι μου οπότε δεν θέλω να ζορίζω τον εαυτό μου σε κάποια θέματα, ειδικά όταν μπορώ να το αποφύγω... Με καταρρακώνει η απόγνωση των αγαπημένων που μένουν πίσω και η απελπισία του αποχωρισμού, δεν θέλω να το βιώνω ούτε σαν παρατηρητής... Στις κηδείες με ενοχλούν (με εξοργίζουν) και αυτοί που τις αντιμετωπίζουν σαν κοινωνικό δρώμενο, που νιώθουν την υποχρ

Σήμερα το πρωί γύρω στις 10:30 ένας συνάδελφος έπαθε ανακοπή καρδιάς... Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες άλλων συναδέλφων που προσπάθησαν να του προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες αλλά και των διασωστών του ΕΚΑΒ και του Ιατρικού Κέντρου (τους καλέσαμε και αυτούς επειδή είναι πολύ κοντά μας) ο συνάδελφος πέθανε... Ήταν ένας άνθρωπος με ιστορικό καρδιοπάθειας, υπολογίζω γύρω στα 55, ανύπαντρος, κλειστός και ντροπαλός... Όταν εξέπνευσε οι συνάδελφοι που δούλευαν στην ίδια ομάδα με εκείνον έψαξαν το κινητό του μήπως και βρουν κάποιον που να φαίνεται από την επαφή ότι είχε μια σχέση πιο στενή για να τον ενημερώσουν... Μου φάνηκε τόσο στενάχωρο αυτό... Αυτό που γυρνάει στο μυαλό μου είναι το ποιος τελικά θα τον αναζητήσει... Ο Γ.Δ. έφυγε το πρωί από το σπίτι του χωρίς να ξέρει ότι δεν θα γυρίσει ποτέ πια, δεν είναι τρομερό αν το καλοσκεφτείς;  Η διοίκηση κάλεσε άμεσα ψυχολόγο για να μιλήσουν όσοι θέλουν μαζί του... Αυτή την στιγμή ο όροφος είναι σχεδόν άδειος, όλοι σχεδόν έχουν πάει στην ομα

Χθες το βράδυ γύρω στις 12:30 οδηγώ στο Χαλάνδρι, κινούμαι σε στενά και δεν τρέχω, σταμάτα ξεκίνα... Θέλω να στρίψω δεξιά αλλά αφηρημένα ανάβω το φλας ένα στενό νωρίτερα, όταν το συνειδητοποιώ το σβήνω και συνεχίζω... Βλέπω στον καθρέφτη μου δίκυκλο που προσπαθεί με ζήλο να με προσπεράσει... Πηγαίνω όσο πιο δεξιά μπορώ, έρχεται δίπλα στο παράθυρό μου ντελιβεράς, κάτι μου λέει με ένταση και προσπερνάει αλλά δεν τον ακούω, το παράθυρο μου είναι ανεβασμένο... Του κορνάρω γιατί εκνευρίζομαι και αυτός κάνει κίνηση με το χέρι, όχι την κλασσική με το δάχτυλο αλλά "δεν μας παρατάς" ... Πατάω γκάζι, τον προλαβαίνω στη διασταύρωση πάω δίπλα του και κατεβάζω το παράθυρο... Όταν γυρνάει και με κοιτάει βλέπω μια φάτσα σίγουρα άνω των 50 και με κοιτάζει...  "'Έχεις κάποιο πρόβλημα;" του λέω, "Εσύ έχεις πρόβλημα",  μου κάνει , "δεν είχες βγάλει φλας να στρίψεις δεξιά;"... "Κι εσένα ποιο είναι το πρόβλημά σου, έπαθες τίποτα;" του λέω... Μου α

Υπάρχει μια έκφραση που λέμε στην δουλειά, ίσως να την λένε και σε άλλα εργασιακά περιβάλλοντα που έχουν σχέση με την Πληροφορική... Όταν θέλουμε να πούμε ότι κάποιος πρέπει να πέσει με τα μούτρα πάνω σε ένα project, να το αναλάβει και να κάνει το καλύτερο που μπορεί να γίνει, λέμε ότι "πρέπει να πάρει ownership" που επί της ουσίας πάει να πει να το κάνει δικό του...  Την θυμήθηκα αυτή την έκφραση την Κυριακή, καθισμένος σε ένα μεγάλο οικογενειακό τραπέζι και ακούγοντας ιστορίες για δικούς μου ανθρώπους, λεπτομέρειες από ζωές που κάποιοι από αυτούς δεν πήραν ποτέ τους το ownership, τις ζήσανε και τις ζούνε στον αυτόματο πιλότο, εκχωρήσανε τα δικαιώματα χρήσης τους σε άλλους που συχνά τους απογοητεύουν αλλά δεν κάνουν κάτι ουσιαστικό γι' αυτό, απλά γκρινιάζουν και συνεχίζουν να συντηρούν όλες τις (συναισθηματικές τους) εξαρτήσεις αναρωτόμενοι, ενδεχομένως, αν και γιατί δεν είναι ευτυχισμένοι...

Κατά καιρούς εμφανίζονται στο Internet ντοκουμέντα σαν αυτό  τα οποία αποτελούν αποδείξεις ή "αποδείξεις" για την ύπαρξη πολλών μυθικών πλασμάτων... Η ύπαρξή τους έχει απορριφθεί από το συλλογικό συνειδητό της πλειονότητας των ανθρώπων και όσοι δεν το έχουν κάνει αντιμετωπίζονται σαν συμπαθείς γραφικοί... Ο φανατισμός στην άρνηση της ύπαρξής τους ενισχύεται από δυο βασικές συνιστώσες, την θρησκεία και τον ορθολογισμό... Η μεν θρησκεία εξ ορισμού οφείλει να αρνηθεί την ύπαρξη ανθρωπόμορφων πλασμάτων πλην του ίδιου του ανθρώπου καθώς σε αντίθετη περίπτωση καταρρίπτεται το "καθ' εικόνα και καθ' ομοίωση" ... Ο δε ορθολογισμός, γεννημένος από τις αρχές του Διαφωτισμού, αρνείται και απορρίπτει οτιδήποτε μπορεί να είναι ή να θυμίζει δεισιδαιμονία, μεταφυσική πίστη, οτιδήποτε δεν μπορεί να εξηγηθεί με την λογική και την επιστήμη... Προσωπικά πιστεύω ότι και οι δύο προσεγγίσεις είναι λάθος... Σκέφτομαι ότι κατά την διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας αναρίθμητες ή

Στεκόταν στο πεζοδρόμιο και προσπαθούσε να περάσει απέναντι από ένα σημείο που δεν είχε διάβαση ούτε φανάρι, δίσταζε, έκανε μια μπρος, μια πίσω... Φορούσε ένα μπλε παντελόνι, καθαρό και σιδερωμένο, 10 πόντους πιο κοντό από ότι θα έπρεπε να είναι, φαινόντουσαν οι γκρίζες κάλτσες του... Το μπλουζάκι που φορούσε, ένα γαλάζιο τύπου polo, ήταν βαλμένο μέσα από το παντελόνι αλλά πίσω στην μέση του το είχε περάσει μέσα από τη ζώνη του... Τα μαλλιά του ήταν κομμένα πολύ κοντά, είχε στον ώμο ένα μαύρο σακίδιο πλάτης... Το κοντό του παντελόνι, οι κινήσεις του, το βλέμμα του, μου προκάλεσαν μια σκέψη, σχεδόν βεβαιότητα, ότι ο άνθρωπος αυτός κουβαλούσε στις πλάτες του όλο το βάρος και τη δυστυχία του κόσμου... 

Αυτό το blog επιβίωσε 7 χρόνια και θέλω να επιβιώσει πολλά ακόμα... Άλλωστε ένας από τους κυριότερους λόγους ύπαρξής του είναι μια καταγραφή σκέψεων και εικόνων που θα λειτουργήσει σαν παρακαταθήκη για τα παιδιά μου, μια ευκαιρία να πάρουν μια γεύση του τι σκεφτόμουν και ποιος ήμουν σε εποχές που αυτοί δεν με έχουν ζήσει ή που δεν θυμούνται και ίσως δεν θα θυμάμαι κι εγώ από ένα σημείο και μετά... Αυτό το post γράφεται για εσένα Θ. και σκέφτηκα να το γράψω καθώς έγραφα το προηγούμενο... Το γράφω γιατί περνάει συχνά από το μυαλό μου η σκέψη ότι μπορεί να ζηλέψεις κάποτε γιατί τα posts για τον αδερφό σου είναι περισσότερα ή γιατί βλέπω τόσο πολύ τον εαυτό μου στον αδερφό σου...  Η απάντηση στην πρώτη ερώτηση είναι αρκετά απλή... Ο Σ. είναι μεγαλύτερος από εσένα, είμαστε περισσότερα χρόνια μαζί... Ήταν το πρώτο μου παιδάκι και υπήρξε εποχή που προσπαθούσα να καταγράφω κάθε ανάμνηση διότι φοβόμουν μην τις ξεχάσω... Δεν σημαίνει ότι οι δικές σου αναμνήσεις είναι λιγότερο πολύτιμες