"Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι" του Carlo Levi

Υπάρχουν φορές που διαβάζεις ένα βιβλίο και δεν σου αρέσει γιατί δεν σου ταιριάζει, γιατί δεν είναι καλό γιατί δεν σε ενδιαφέρει... Υπάρχουν και φορές που διαβάζεις ένα βιβλίο και δεν το απολαμβάνεις, όχι γιατί είναι κακό αλλά γιατί το timing της ανάγνωσης του δεν ήταν το καλύτερο... Κάτι τέτοιο μου συνέβη με το "Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι", ένα βιβλίο εξαιρετικό αλλά που με πέτυχε σε μια φάση άγχους και κούρασης οπότε δεν μπόρεσα να το εκτιμήσω στο σύνολό του...

Το "Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι" είναι ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο του Carlo Levi σχετικά με την περίοδο που εκτοπίστηκε στα ορεινά της Καλαβρίας λόγω της αντιφασιστικής του δράσης, το 1935... Ο τίτλος προέρχεται από ένα "αστείο" που έλεγαν οι ντόπιοι χωρικοί για να περιγράψουν το πόσο ξεχασμένος ήταν ο τόπος τους από θεούς και ανθρώπους... Ο Levi, ιατρός και ζωγράφος, με αστική καταγωγή από το Τορίνο, καταγράφει τις εμπειρίες του από αυτήν την περίοδο του ενός έτους περίπου που πέρασε ως εξόριστος σε ένα τόπο μέσα στην φτώχια, την αρρώστια και την μιζέρια, ένα τόπο ξεχασμένο και περιφρονημένο από το επίσημο Ιταλικό κράτος... Καταδεικνύει την υπανάπτυξη, τη δεισιδαιμονία, τη δυστυχία που ζουν οι άνθρωποι του Νότου καταδικασμένοι από το ιταλικό κράτος σε ρόλους εργάτη, αγρότη και στρατιώτη, κιμά για τα κανόνια, τα κυριολεκτικά και τα μεταφορικά...  Οι μικρότητες και τα πάθη της καθημερινότητας μπλέκονται με την κρατική αδιαφορία, την γραφειοκρατία, τον καλπάζοντα φασισμό και δημιουργούν ένα ασφυκτικό σκηνικό το οποίο διαταράσσεται από βίαια περιοδικά ξεσπάσματα των χωρικών τα οποία εννοείται καταπνίγονται στο αίμα και ο κύκλος της ζωής τους συνεχίζεται από την αρχή...  Ο Levi παρακολουθεί αυτόν τον κύκλο ζωής αποστασιοποιημένος αλλά όχι χωρίς να συμπονά τους απλούς χωρικούς τους οποίους βοηθά όπως μπορεί, κάποιες φορές με προσωπικό κόστος... Ο ίδιος προέρχεται από ένα κόσμο τόσο κοντά και τόσο μακριά από αυτόν της Νότιας Ιταλίας που είναι σαν να συγκρίνουμε τους ιθαγενείς της Αφρικής που συνάντησαν τους πρώτους Ευρωπαίους που ταξίδεψαν νότια του Ισημερινού... Ο ρυθμός του βιβλίου είναι αργός και βαρύς στο μεγαλύτερο μέρος του, προσομοιάζοντας τη ζωή των ανθρώπων που κυλά αργά και βασανιστικά, χωρίς ελπίδα για βελτίωση... Μερικές φορές διαβάζοντας το βιβλίο δεν ήξερα ποιος ήταν τελικά αυτός που ήταν σε θέση ισχύος, ο  Levi που είχε ελπίδα ότι κάποτε θα λήξει η ποινή του και θα επιστρέψει στην προηγούμενη ζωή του ή οι χωρικοί, φαινομενικά ελεύθεροι και με το δικαίωμα της επιλογής αλλά επί της ουσίας σκλάβοι της ζωής χωρίς προοπτική για κάτι καλύτερο...  

Το "Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι" είναι ένα βαθιά κοινωνικό και ρεαλιστικό κείμενο, δεν αποτέλεσε τυχαία πρώτη ύλη για την ομώνυμη ταινία, μια ματιά στο πρόβλημα του Νότου, όπως το λένε στην Ιταλία, ένα σχόλιο πάνω στην αδικία, την φτώχεια, την προκατάληψη, τη δεισιδαιμονία... Είναι εξαιρετικό και αξίζει να διαβαστεί από όλους, προσωπικά θεωρώ ότι θα του άξιζε και μια δεύτερη ανάγνωση από εμένα...